Część I Pax in nomine domini

Autor

Skoro zaczęliśmy od pieśni z okresu II krucjaty oraz początku XIII wieku, kontynuujmy ten wątek. Dzisiaj zapoznamy się z najsłynniejszym utworem prowansalskiego poety i trubadura Marcabru. O mistrzu Marcabru nie wiemy zbyt dużo. Wiadomo, że działał w okresie 1130-1150. Był więc to czas przejściowy, między trwaniem i zakończeniem II krucjaty, a stopniowym upadkiem państw krzyżowców w Lewancie( łac. levant-wschód). Marcabru wywodził się z niskiego stanu, jego działalność kompozytorską umożliwiał protektorat i opieka licznych możnowładców z południowej Francji- terenu skąd wywodziła się znaczna liczba pierwszych krzyżowców( I krucjata, II krucjata).
Mistrz trubadurów dostrzegał pogłębiający się kryzys królestw frankijskich w Ziemi Świętej. Widział naglącą potrzebę wsparcia Franków, zwłaszcza po klęsce II krucjaty. Swoją sławę zawdzięczał utworom o charakterze bezpośrednim, naglącym do działania. Jego utwory miały więc charakter moralizatorski. Jednym z nich była ,, Pieśń o przenajświętszym zdroju", napisana ok. 1149 roku.
 

Krzyżowcy w starciu z muzułmanami.
Kronika z Boulogne(XIV wiek).

Wykonanie

Wysłuchajmy teraz pieśni. Wersja i tłumaczenie polskie Jacka Kowalskiego i Klubu św. Ludwika.

Wersja oryginalna: https://www.youtube.com/watch?v=GLQC7vqgviE i jeszcze inne wykonanie: 

https://www.youtube.com/watch?v=j_i3Od5hV6k

Wersja polska: https://www.youtube.com/watch?v=Ojo4CU28mfQ&list=PLAu_HtH1ht15Z5kHNqxqUwRev624EB8xF&index=6

Naturalnie wersji instrumentacji jest kilka. Pod tym adresem, jeśli czytelniku będziesz zainteresowany, możesz odsłuchać wersji oryginalnej zachowanej do dzisiaj
( Marcabru napisał ok. 40 pieśni, z których tylko 4 zachowały do dzisiaj dołączony opis instrumentacji i nuty): http://www.trobar.org/troubadours/marcabru/mcbr35.php#

Wojska muzułmańskie.
Kronika Wilhelma z Tyru( rękopis z XIV wieku).

Tekst pieśni

Kiedy już wysłuchamy obu wersji pieśni, zapoznajmy się z jej słowami.

I
Pax in nomine domini,
Tę pieśń uczynił Maracbru,
Ufajcie mi,
Przed nami wszechmogąca dłoń,
Objawia w łaskawości swej,
Przenajświętszego zdroju toń,
Jedynie jedna równa jej,
U Jozafata kraju bram,
I oto czemu śpiewam wam;
II
We zwykłym zdroju zmywać brud,
Codzienny to człowieczy trud,
Lecz oto cud,
Każdemu dany dostęp doń,
Więc póki Twój nie minął wiek,
Przenajświętszego zdroju toń,
Miej za uzdrawiający lek,
Kto umrze nie przyjąwszy go,
Poniży nasz wyniosły dom,
Wszechmocny, wszechwiedzący pan,
Któremu czas wszechczasów znan,
Obiecał nam,
Koroną zwięczyć naszą skroń,
A któż jutrzenki zgadnie blask,
Co przeświętego zdroju toń,
Na wieki przyozdobi nas,
Lecz Boga pomścić muszą wprzód,
I nasz i damasceński grób;
III
Dla tłustożerców podłych hord,
I dla rozpustnych tłustych mord,
Piekielny port!
W otchłani swoją skłonią skroń,
Gdyż prawym tylko oddał pan,
Przenajświętszego zdroju toń,
Kto zaś karczemny obrał stan,
Nie wstąpi w przenajświętszy zdrój,
Dlatego chłoszcze go wiersz mój,
IV
Zepsiało Franków plemię psie,
Albowiem Bogu mówią „Nie!”
I stąd Poitiers, Antiochia i Gujenny błoń,
Swą chwałę obróciły w płacz,
O panie przez najświętszą toń,
Hrabiego duszę zbawić racz,
I oby ten co z martwych wstał,
Poitiers i Nior w opiece miał;